دنیای آب

آبان نام فرشته ی آب است. ایرانیان باستان نگهبانی ماه هشتم سال و روز دهم هر ماه را بر عهده ی این فرشته می دانستند.

"ان" در این کلمه (برخلاف آنچه در برخی منابع آمده است) علامت نسبت نیست، بلکه نشانه ی جمع است که البته امروز کاربرد خود را از دست داده است. یکی از یشتهای اوستا به نام عنصر آب " آبان یشت " نامیده شده که مطالب آن شامل 2 قسمت است که قسمتی از آن در مدح و توصیف " ناهید" فرشته ی آب است.

آب از عناصری است که نزد ایرانیان باستان مقدس و ایزدی محسوب می شد. از روزگاران کهن در ایران همچون جهان بینی کهن سومری اعتقاد به نقش آفرینندگی آب در نظام جهان وجود داشته است. از این رو " آناهیتا" یعنی پاک و بی آلایش یا " ناهید"همچون ایزد بزرگ آب و باروری ستایش شده است .

ابوریحان بیرونی در کتاب آثار الباقیه اشاره می کند: "اسفند روز (خور) و اول گاهنبار دوم است. در این روز بود که خداوند آب را آفرید. هشتمین ماه سال و دهمین روز ماه به نام این عنصر "آبان" نامیده شده است."

عنصر آب دارای دو فرشته نگهبان است:یکی به نام "اپم پنات" (apemnapat) و دیگری "آناهیتا" یا "ناهید" که به عنوان فرشته ی مخصوص آب از آن یاد می شود ودر آبان یشت از جلال وعظمت آن سخن رفته است. اسم کامل این فرشته "اردوسیور ناهید" است و چون مؤنث است گاهی کلمه بانو هم به اول آن اضافه می گردد.

آب با3عنصر دیگر (خاک - باد- آتش) در مجموع عناصر 4 گانه یا به قول حکمای اسلامی "امهات اربعه" را تشکیل می دهند. این امهات تحت تاثیر "آباء سبعه" (هفت اجرام یا هفت ستاره: قمر- عطارد- زهره- شمس- مریخ- مشتری- زحل) موالید ثلاثه (جماد و نبات و حیوان ) را موجب می شوند.